Բիզնեսում ռիսկերի կառավարումը գործընթաց և մեթոդաբանություն է, որն ուղղված է պոտենցիալ սպառնալիքների և անորոշությունների բացահայտմանը, գնահատմանը, կառավարմանը և նվազագույնի հասցնելուն, որոնք կարող են բացասաբար ազդել բիզնեսի նպատակների իրականացման վրա։
Ռիսկերի արդյունավետ կառավարումը թույլ է տալիս ընկերությանն ավելի վստահ որոշումներ կայացնել, հարմարվել փոփոխվող միջավայրին և պաշտպանել իր շահերը:
Ահա բիզնեսում ռիսկերի կառավարման մի քանի հիմնական հնարավորություններ․
Ռիսկերի նույնականացում. ընկերությունը պետք է վերլուծի իր գործունեությունը և հայտնաբերի հնարավոր ռիսկերը, որոնք կարող են առաջանալ արտաքին և ներքին գործոնների պատճառով: Սա կարող է ներառել ֆինանսական, գործառնական, ռազմավարական, վարկանշային և այլ տեսակի ռիսկեր:
Ռիսկերի գնահատում. սա ներառում է ռիսկերի առաջացման հավանականության և բիզնեսի վրա դրանց հնարավոր ազդեցության վերլուծություն: Այն թույլ է տալիս բացահայտել առավել կարևոր և առաջնային ռիսկերը, որոնք հատուկ ուշադրություն են պահանջում:
Ռիսկերի կառավարում. ռիսկերի բացահայտումից հետո անհրաժեշտ է մշակել դրանց կառավարման ռազմավարություններ և պլաններ: Սա կարող է ներառել ռիսկի ազդեցությունը կանխելու, նվազեցնելու միջոցառումներ, ռիսկի փոխանցում այլ կողմերին (օրինակ՝ ապահովագրություն):
Մոնիտորինգ և վերահսկում. ռիսկերի կառավարումը շարունակական գործընթաց է: Ընկերությունները պետք է մշտապես վերահսկեն արտաքին և ներքին միջավայրի փոփոխությունները, ինչպես նաև մինչ այդ ձեռնարկված միջոցառումների արդյունավետությունն ու արդիականությունը: Անհրաժեշտության դեպքում վերանայել ռազմավարություններն ու պլանները:
Ինտեգրում կորպորատիվ ռազմավարության մեջ. հայտնաբերված ռիսկերը պետք է դիտարկել որպես բիզնես գործընթացների մաս և ոչ թե որպես առանձին երևույթներ:
Կրթություն և իրազեկում. կազմակերպության բոլոր ենթաբաժինների աշխատակիցները պետք է տեղյակ լինեն իրենց գործունեության հետ կապված ռիսկերից և իմանան, թե ինչպես ճիշտ վարվել դրանց հետ: Աշխատակիցների ինֆորմացվածությունը օգնում է ստեղծել ռիսկերի կառավարման մշակույթ:
Հեղինակային ռիսկ. Ընկերության հեղինակությունը կարևոր է, և հեղինակության ռիսկի կառավարումը ներառում է դրական իմիջի պահպանում, հաղորդակցության մեջ թափանցիկ լինելը և ճգնաժամերին, ստեղծված բարդ իրավիճակներից արագ ելք գտնելը:
Տեխնոլոգիական ռիսկեր. Ժամանակակից աշխարհում թվային և կիբեր ռիսկերը, որոնք կապված են տվյալների խախտումների, հաքերային հարձակումների և այլ տեխնոլոգիական սպառնալիքների հետ, առանձնահատուկ մտահոգություններ են առաջացնում:
Ռիսկերի կառավարումը բարդ և բազմակողմ գործընթաց է, որը պահանջում է պրոֆեսիոնալ մոտեցում և մշտական ուշադրություն: Ընկերությունները պետք է հարմարվեն փոփոխվող միջավայրին և ձգտեն հավասարակշռության հասնել նպատակներին հասնելու և հնարավոր ռիսկերը նվազեցնելու միջև:
Տեսակներ
Կարևոր է հասկանալ, որ յուրաքանչյուր ընկերություն ունի իր յուրահատուկ ռիսկերը, և ռիսկերի կառավարման մոտեցումը պետք է հարմարեցվի կոնկրետ պայմաններին և բիզնես նպատակներին:
Ռիսկերի տեսակները և հասկանանք դրանց առանձնահատկությունները
Ֆինանսական ռիսկեր. սա կապված է հնարավոր ֆինանսական կորուստների կամ անկայունության հետ՝ կապված փոխարժեքների տատանումների, տոկոսադրույքների փոփոխության, գնաճի և այլնի հետ:
Գործառնական ռիսկեր. առաջանում են ներքին գործընթացների թերությունների, տեխնիկական խափանումների, մարդկային սխալների և այլ գործառնական ձախողումների պատճառով:
Ռազմավարական ռիսկեր. կապված է բիզնես ռազմավարության սխալ ընտրության, շուկայի և մրցակիցների ոչ բավարար վերլուծության, ինչպես նաև արտաքին միջավայրի փոփոխությունների հետ:
Հեղինակային ռիսկեր. այս տեսակը ներառում է ընկերության հեղինակությանը սպառնացող պոտենցիալ սպառնալիքները, ինչպիսիք են հաճախորդների բացասական կարծիքները, ճգնաժամային իրավիճակները կամ լրատվամիջոցների բացասական լուսաբանումները:
Քաղաքական և իրավական ռիսկերը կապված են օրենսդրության, քաղաքական կայունության և այլ իրավական շրջանակների հետ, որոնք կարող են ազդել բիզնեսի վրա:
Սոցիալական և բնապահպանական ռիսկեր. վերաբերում է ընկերության գործունեության ազդեցությանը՝ հասարակության և շրջակա միջավայրի վրա, ներառյալ սոցիալական պատասխանատվությունը և բնապահպանական համապատասխանության աստիճանը:
Գործիքներ և մոտեցումներ
Կան մի շարք մեթոդներ, որոնք կօգնեն ձեզ այդ հարցում։
Մատրիցա. գործիք, որը թույլ է տալիս համակարգել և դասակարգել ռիսկերը՝ ըստ դրանց ազդեցության աստիճանի և հավանականության:
Մոդելավորում. վիճակագրական մեթոդների և մոդելների օգտագործում՝ ռիսկերի հավանականությունն ու ազդեցությունը կանխատեսելու համար:
Ռիսկերի կառավարման համակարգեր. հատուկ ծրագրային ապահովման և տեղեկատվական համակարգերի մշակում արդյունավետ մոնիտորինգի համար:
Ճգնաժամային կառավարում. գործողությունների պլանների մշակում արագ արձագանքման և ճգնաժամային իրավիճակների հետևանքների նվազեցման համար:
Վերապատրաստումներ․ աշխատակիցների հաճախակի վերապատրաստումներ՝ ռիսկերի կառավարման հիմունքների և կառավարման գործընթացում նրանց ներգրավվածության վերաբերյալ:
Համաշխարհային օրինակներ
Ներկայացնում ենք բիզնեսում ռիսկերի կառավարման մի քանի համաշխարհային օրինակներ
COVID-19 համավարակ.
Համավարակի բռնկումը անսպասելի և զանգվածային իրադարձություն էր, որը մեծապես ազդեց ամբողջ աշխարհի բիզնեսների վրա: Ընկերությունները բախվեցին արտադրության դադարեցման, մանրածախ վաճառքի կետերի փակման և պահանջարկի նվազման հետ կապված ռիսկերի: Ռիսկերի կառավարումն այս իրավիճակում ներառում էր բիզնեսի շարունակականության պլանների մշակում, նոր միջավայրն արտացոլող ռազմավարությունների վերանայում և աշխատակիցներին անվտանգ պահելու քայլերի ձեռնարկում:
Կիբերանվտանգություն.
Թվային տեխնոլոգիաների աճի հետ մեկտեղ կիբեր սպառնալիքները դարձել են ռիսկերի կառավարման կարևոր ոլորտներից մեկը: Ընկերությունները բախվում են հաքերային հարձակումների, տվյալների արտահոսքի և գաղտնիության խախտման ռիսկին: Օրինակ կարող է լինել 2017 թվականին Equifax-ի վրա կատարված կիբերհարձակումը, երբ գողացվեց ավելի քան 143 միլիոն հաճախորդների անձնական տվյալները: Այս ռիսկը կառավարելու համար ընկերությունները ներդրումներ են կատարում կիբերպաշտպանության ամրապնդման և աշխատակիցներին անվտանգության հիմունքների վերապատրաստման մեջ:
Կլիմայի փոփոխություն․
Կլիմայի գլոբալ փոփոխությունը երկարաժամկետ բիզնես ռիսկ է, հատկապես այն ընկերությունների համար, որոնց հումքը բնական ռեսուրսներն են: Բնական աղետների հաճախականության և ինտենսիվության աճը, եղանակային օրինաչափությունների փոփոխությունները և բնապահպանական նկատառումների վրա աճող ուշադրությունը կարող են ազդել բիզնես պլանների և գործունեության վրա: Կլիմայի փոփոխության հետ կապված ռիսկերի կառավարումը ներառում է հարմարվել նոր պայմաններին և բիզնես մոդելների մշակում՝ բնապահպանական նկատառումներով:
Այս օրինակները ցույց են տալիս, թե որքան բազմազան և դինամիկ են այն ռիսկերը, որոնց բախվում են ընկերությունները ամբողջ աշխարհում: Ռիսկերի կառավարումը պահանջում է ճկունություն, հարմարվողականություն և տարբեր ռազմավարությունների կիրառում` փոփոխվող բիզնես միջավայրում կայունություն և հաջողություն ապահովելու համար:
Եզրակացություն․ ժամանակակից բիզնեսի աշխարհում, որտեղ անորոշությունն ու փոփոխությունները ամենօրյա գործունեության անբաժանելի մասն են, ռիսկերի կառավարումը հաջող արդյունքների հասնելու գաղտնիքներից է, որը կօգնի ապահովել ընկերության կայունությունը և երկարաժամկետ զարգացումը:
Ռիսկերը միշտ կլինեն բիզնեսում, սակայն ճիշտ մոտեցման դեպքում դրանք կարող են հնարավորությունների վերածվել՝ նոր բարձունքներ գրավելու և շուկայում ընկերության դիրքերի ամրապնդման համար: