Շարունակելով բիզնեսի մասին կրթական նյութերի պատրաստումը այսօր կանդրադառնանք, թե ինչպես վերլուծել թիրարախային լսարանի հատուկ մարտահրավերներն ու առավելությունները, և ինչու է հաճախորդների հատուկ կարիքների լուծումն այդքան կարևոր կայուն զարգացման համար:
Յուրաքանչյուր հաջողված արժեքային առաջարկ կառուցված է հաճախորդների խնդիրների և առավելությունների վրա: Ձեռնարկությունները պետք է ուսումնասիրեն շուկան և պարզեն, թե ինչպես լուծեն իրենց խնդիրները՝ ապահովելով զգալի օգուտներ:
Սպասարկման բաժնի աշխատակիցները պետք է շարունակաբար անդրադառնան հաճախորդների «ցավի» կետերին և առավելություններին: Ոչ մի նախագիծ նույնիսկ չպետք է հասնի զարգացման փուլ, քանի դեռ այն չի լուծում շուկայի վերլուծության արդյունքում հայտնաբերված նոր խնդիր կամ ավելի լավ արժեք չի տալիս, քան նախկինում էր:
Որո՞նք են գնորդների խնդիրները և առավելությունները
Որոշ ձեռնարկատերեր կարծում են, որ հաճախորդի ցավը և օգուտը հականիշներ են: Սա սխալ է։ Դրանք սերտորեն կապված են, ինչպես նույն մետաղադրամի երկու կողմերը:
Որո՞նք են գնորդների խնդիրները
Խնդիրները, ցավոտ կետերը կամ գնորդի վախերը շարունակական դժվարություններն ու մարտահրավերներն են, որոնց առօրյա կյանքում կամ բիզնեսում բախվում են գնորդները:
Ցավոտ կետերը առաջանում են վատ սպասարկումից, ռեսուրսների անհասանելիությունից, ավելորդ ծախսերից և մի շարք այլ խնդիրներից, որոնք շեղում են գնորդին հիմնական նպատակից, արժեքի առաջարկից կամ պահանջվող առաջադրանքներից:
Վախերը կարող են ներառել նաև բացասական հույզեր, որոնք ապրում են ձեր հաճախորդները կամ նրանց հաճախորդները: Եթե կարողանաք թեթևացնել նրանց ցավը, հաջողության հասնելու հավանականությունը մեծ է:
Որո՞նք են գնորդների առավելությունները
Առավելությունները կամ օգուտները այն ամենն են, որոնք օգնում են ձեր հաճախորդներին խնայել գումար և ժամանակ, կատարել իրենց աշխատանքը, լավ զգալ և, ընդհանուր առմամբ, ստանալ այն, ինչ ցանկանում են: Առավելությունները պարտադիր չէ, որ խնդիրների լուծումներ լինեն:
Հաճախորդները ձեզնից ծառայություններ կամ ապրանքներ են ակնկալում, բայց երբ դուք իսկապես բավարարում եք նրանց կարիքները և կատարում նրանց ցանկությունները, ապա դուք ոչ միայն ավարտում եք գործարքը, այլ ստեղծում եք խորը կապ:
Հաճախորդների ցավոտ կետերն ու առավելությունները հասկանալը և դրանք ձեր արժեքային առաջարկի մեջ ներառելը հիանալի միջոց է ընկերությունը հաջողության հասցնելու համար: Բայց սա որոշակի ժամանակ է պահանջում, և դուք պետք է ուսումնասիրեք յուրաքանչյուր կոնկրետ հաճախորդների հատված, որը ցանկանում եք թիրախավորել:
Ինչպե՞ս ներառել հաճախորդների խնդիրներն ու առավելությունները բիզնես նպատակների մեջ
JTBD (կատարվող աշխատանք) մոտեցումը թույլ է տալիս հասկանալ, թե ինչ խնդիրների են բախվում ձեր հաճախորդները և բացահայտել կարևոր, բայց չբավարարված կարիքը, այլ ոչ թե լուծում գտնել այն հաճախորդների համար, որոնց դեռ չգիտեք:
Strategyn-ը՝ JTBD մոտեցումը մշակած ընկերություններից մեկը, անկախ ուսումնասիրություն է անցկացրել զարգացման տարբեր մեթոդների վերաբերյալ և պարզել, որ իրենց մոտեցումն ուներ 86% հաջողության գործակից՝ ավանդական մեթոդների 17%-ի համեմատ:
JTBD(Job To Be Done) — գործիքների ամբողջություն է, որն օգնում է ձեզ հասկանալ, թե ինչու են մարդիկ գնումների վերաբերյալ որոշումներ կայացնում: Այն նաև կոչվում է հայեցակարգ կամ մոտեցում: JTBD-ի հիմքում ընկած է այն գաղափարը, որ հաճախորդը չի գնում ապրանք, այլ գնում է այն օգուտը, որը կբերի գնված ապրանքը կամ ծառայությունը:
Ինչը զարմանալի չէ. նպատակային մոտեցումը, բնականաբար, ավելի լավ է, քան գուշակությունների և բախտի վրա հիմնված մեթոդները:
Բայց այս մոտեցումը պահանջում է համառություն: Իմաստ չկա ջանքեր գործադրել, եթե ի վերջո ձեր հաճախորդների մասին չապացուցված, պոտենցիալ կողմնակալ ենթադրություններ եք անում՝ հիմնվելով միայն զգացողությունների վրա: Ահա թե ինչու մենք խորհուրդ ենք տալիս ներդրումներ կատարել հաճախորդների քանակական և որակական հետազոտության մեջ:
Ինչպե՞ս է JTBD-ն օգնում բիզնես անալիտիկային
Բիզնեսի վերլուծության հիմնական խնդիրն այն է, որ ձեռնարկատերերը հակված են աշխարհին նայել բացառապես իրենց ընկերությունների տեսանկյունից: Նրանց մոտ բացակայում են մոտեցումներն ու մտավոր մոդելները՝ գնորդին քննարկումների և որոշումների կայացման շրջանակներում ընդգրկելու համար: Այս մոտեցումը չի աշխատում, և հաճախ տեսնում ենք, որ նոր զարգացումները ձախողվում են:
JTBD մոտեցումն ունի երկու հիմնական ասպեկտ.
Սպառողների կարիքները հասկանալու մտավոր մոդել և կառուցվածքային մոտեցում (օրինակ՝ ոչ միայն քաշի վերահսկում, այլ լավ տեսք, ոչ միայն հեռուստացույց, այլ լավ ժամանց, ոչ միայն նավ, այլ բացօթյա հանգիստ) և հաջողության չափման չափանիշներ:
Մեթոդաբանություն, որը չափելի և հուսալիորեն բացահայտում է ամենակարևոր, բայց չբավարարված կարիքները: Ըստ էության, դա կօգնի ձեզ հասկանալ, թե իրականում ինչ արդյունքներ են գնահատում ձեր հաճախորդները, բայց դեռ չեն կարողանում հասնել:
Այսպիսով, JTBD մոտեցումը ձեզ տալիս է ճշգրիտ, ստուգելի պատկերացում այն մասին, թե ինչ կարող եք զարգացնել՝ հաշվի առնելով հաճախորդների չբավարարված կարիքներշը:
Ինչպե՞ս հասկանալ հաճախորդների կարիքները
Կան մի շարք եղանակներ պարզելու համար գնորդների կարիքները;
Սեփական փորձ
Ձեզանից յուրաքանչյուրը ինքնին գնորդ է, և տվյալների այլ աղբյուրների բացակայության դեպքում ինքնավերլուծությունը կարող է օգտակար մեկնարկային կետ լինել: Օրինակ, եթե դուք աշխատում եք բարելավելու գոյություն ունեցող ապրանքի առաջարկը, մտածեք, թե վերջին անգամ երբ եք գնել նմանատիպ ապրանք: Հարցրեք ինքներդ ձեզ.
Ի՞նչը ձեզ դրդեց կատարել գնումը:
Ի՞նչ այլ տարբերակներ կային:
Ինչու՞ ընտրեցիք այս ապրանքը այլ հասանելի տարբերակների փոխարեն:
Ո՞ր նպատակին օգնեց ձեզ հասնել ապրանքը:
Կարևոր է քննադատաբար մտածել այն գործոնների մասին, որոնք ազդել են ձեր որոշման վրա:
Ֆոկուս խումբ
Ֆոկուս խումբը հետազոտության մեթոդ է, որով դուք հարցազրույցներ եք անցկացնում մարդկանց որոշակի խմբի հետ: Որոշումների կայացման գործընթացի մասին ավելին իմանալու համար հարցազրույց վերցրեք ոչ միայն ձեր թիրախային հաճախորդներին, այլ նաև այն մարդկանց, ովքեր ձեր հաճախորդները չեն:
Ձեր ներկայիս հաճախորդները կարող են բացատրել, թե ինչու են ընտրել ձեր ընկերությունը մրցակցի փոխարեն: Նախկին հաճախորդները կկիսվեն մտքերով այն մասին, թե ինչու նրանք այլևս չեն օգտագործում ձեր ընկերության արտադրանքը կամ ծառայությունները՝ պոտենցիալ ընդգծելով բարելավման հնարավորությունները: Նմանապես, ոչ հաճախորդները կարող են լույս սփռել, թե ինչու նրանք չեն ցանկանում որոշակի ապրանք կամ ծառայություն կամ ինչու են որոշել գնել մրցակցից:
Այս տեսակ քննարկումը կուսումնասիրի գնորդի որոշումների կայացման գործընթացը սկզբից մինչև վերջ: Այս մեթոդն օգտագործելիս կարևոր է տալ ճիշտ տեսակի հարցեր.
Փակ. ներառել «այո»/«ոչ» պատասխան: Ոչ շատ ինֆորմացիոն, բայց հարմար տեղեկություն ճշտելու համար։
Բաց. ենթադրում է մանրամասն պատասխան, բայց կարող է հանգեցնել շփոթության, եթե պատասխանողին չի հետաքրքրում: Պետք է նկատի ունենալ, որ բաց հարցերը վաճառքում ամենաարդյունավետն են կարիքները բացահայտելու համար:
Այլընտրանք. առաջարկվում են պատասխանների տարբերակներ:
Առաջարկող. առաջարկել հուշման բովանդակությունը: Նման հարցերը հատկապես արժեքավոր են, երբ մարդն ամբողջությամբ չի գիտակցում դրա անհրաժեշտությունը։ Առաջատար հարցերի միջոցով հաճախորդը կարող է հասկանալ, որ նա ունի ձեր արտադրանքի կարիքը: Բայց առաջատար հարցերը կարող են բարդ լինել:
SPIN մեթոդ
Եթե դուք աշխատում եք B2B ոլորտում, հավանաբար լսել եք SPIN վաճառքի մեթոդի մասին: Ռազմավարությունը կենտրոնանում է ճիշտ հերթականությամբ ճիշտ հարցեր տալու մեջ։
Հարցերը SPIN-ի վաճառքի հիմքն են։ Յուրաքանչյուր հարց ոչ միայն հստակ նպատակ ունի, այլև դրանց տրվող հերթականությունը կարևոր ռազմավարական քայլ է:
SPIN-ը նշանակում է հարցերի չորս քայլ հաջորդականություն.
S(situation) — իրավիճակ
P(problem) — խնդիր
I(implication) — ենթադրություն
N(need payoff) — վարձատրություն
Իրավիճակային հարցերն օգնում են տեղեկություններ հավաքել.
- Ինչպե՞ս եք ձեռք բերում հաճախորդներ:
- Ինչպիսի՞ն է ձեր գործընթացը ապրանքների/ծառայությունների վաճառքի համար:
- Ունե՞ք վաճառքի ռազմավարություն:
- Ինչո՞ւ եք վաճառքը կազմակերպում այս կերպ:
- Ի՞նչ քաղաքականություն եք օգտագործում ներկայումս:
- Նկատի ունեցեք ընդհանուր հարցերի բացակայությունը, որոնք արժեք չեն ներկայացնում. «Որքա՞ն մեծ է ձեր ընկերությունը», «Քանի՞ գրասենյակ ունեք» և այլն։
Խնդրահարույց հարցերն օգնում են բացահայտել ցավի կետերը և խնդիրները, որոնց բախվում են պոտենցիալ հաճախորդները.
- Ձեր օգտագործած ծրագիրը կամ կայքը երբևէ խափանվո՞ւմ է:
- Կա՞ որևէ բան, որը կուզենայիք շտկված լինի ընթացիկ աշխատելաոճում:
- Որքա՞ն ժամանակ է պահանջվում 10,000 հաճախորդների տվյալների բազա հավաքագրելու համար:
- Գո՞հ եք ձեր ընթացիկ վաճառքի գործընթացից:
Հետազոտող հարցերն ընդգծում են խնդրի լուծման անհրաժեշտությունը.
- Որքա՞ն արժե ծրագրային ապահովման տեխնիկական աջակցությունը:
- Ձեր հաճախորդները կլինե՞ն ավելի գոհ, ներգրավված և ավելի հավատարիմ, եթե դուք չունենայիք ծրագրային ապահովման խնդիր:
- Արդյո՞ք ծրագրային ապահովման խնդիրն ազդում է հիմնական կատարողականի ցուցանիշների վրա:
- Ինչպե՞ս է [խնդիրը] ազդում թիմի անդամների վրա:
Ուղղորդող հարցերը պոտենցիալ հաճախորդին մղում են ինքնուրույն եզրակացության գալ, մինչդեռ դուք դեռ չեք սկսել ապրանքը ներկայացնել.
- Ավելի հեշտ չի՞ լինի, եթե…
- Արդյո՞ք X-ը կհեշտացնի [դրական իրադարձության] հասնելը:
- Ի՞նչ եք կարծում, [խնդիրը] լուծելը զգալի փոփոխություն կմտցնի ձեր արդյունքների վրա:
- Արդյո՞ք կարևոր է, որ ձեր թիմի անդամները օգուտ տեսնեն X-ից, որպեսզի նրանք կարողանան քայլեր ձեռնարկել Y-ի նկատմամբ:
Ինչպե՞ս բացահայտել գնորդի վախերը և պահանջմունքները
Որոշումներ կայացնելու էմոցիոնալ պատճառը ձեր ցանկալի ինքնապատկերի ստացումն է կամ այն, ինչ ցանկանում եք անել կամ ստանալ: Մեր հուզական նպատակները սովորաբար մոտիվացնող մտքերն այն մասին, թե ինչպես ենք մենք ցանկանում բարելավել մեր կյանքը:
Երբեմն դրանք երազների տեսք ունեն, բայց դրդում են գործել: Այս դեպքում մեր ցանկություններն ավելի վերացական են։
Միգուցե Ձեզ անհրաժեշտ է մեքենա՝ A կետից B կետ հասնելու համար, բայց դուք ցանկանում եք, որ BMW-ն ցուցադրի Ձեր հաջողությունը, ճաշակը և սոցիալական կարգավիճակը: Այստեղ արդեն առկա են այնպիսի զգացմունքային կարիքներ, ինչպիսիք են ինքնագնահատականի բարձրացումը, սոցիալական խավը և անվտանգությունը (ռիսկից խուսափելը):
Թեև վախը միայն մեկ զգացմունք է, այն այնքան հզոր ազդեցություն ունի որոշումների կայացման վրա, որ արժե առանձին դիտարկել:
Որոշումներ կայացնելն ունի մութ կողմ. այն հաճախ ուղեկցվում է այլընտրանքները կորցնելու վախով: Կա նաև սխալվելու վախը, կորցրած շահույթի վախը, կորստի վախը և նմանատիպ տասնյակ այլ վախեր։
Վախերը կարող են նշանակալից գործոն լինել գնումների հարցում և կարող են լինել ցանկությունների և կարիքների թաքնված աղբյուր: Այս հույզը հաճախ օգտագործվում է սոցիալական գովազդում:
«Դադարեցրեք կլիմայի փոփոխությունը, նախքան այն ձեզ փոխի»: Վայրի բնության համաշխարհային հիմնադրամ
Հաճախորդների վախերը հաճախ թաքնված պատճառն են, թե ինչու ոչ ոք չի գնում ձեր ապրանքը: Յուրաքանչյուր հաճախորդ բախվում է «փոփոխության ցավին». նույնիսկ եթե ձեր ապրանքն ավելի լավն է, քան մրցակիցը, այն դեռևս կարող է այնքան էլ չբարելավել իրավիճակը ստատուս քվոյի իներցիան հաղթահարելու համար:
Ինչպե՞ս որոշել հաճախորդների պարտադիր առաջադրանքները
Մարքեթոլոգները, ղեկավարները և նախագծերի մշակողները, ովքեր ցանկանում են բարելավել արդյունքները, պետք է հասկանան, թե ինչ մարտահրավերների են հանդիպում իրենց հաճախորդները և ինչու են նրանք դիմում որոշակի լուծումների:
Փորձելով հասկանալ, թե ովքեր են ձեր հաճախորդները, վերլուծության սխալ մոտեցում է: Դուք իրականում պետք է պարզեք, թե ինչ խնդիրների են նրանք բախվում, և զարմանալի չէ, որ մենք կրկին դիմում ենք JTBD մոտեցմանը: Այն կառուցված է հիմնական առաքելության վրա՝ այն խնդրի որը լուծելու է ձեր արտադրանքը կամ ծառայությունը:
JTBD-ի հիմնական հարցն է. Ինչո՞ւ են հաճախորդները գնում ձեր ապրանքը: Քանի որ դուք ունեք լավագույն տեխնիկական բնութագրերը կամ ամենացածր գինը, թե՞ այդ ամենը ձեր ֆանտաստիկ գովազդային բաժնի շնորհիվ է:
Ընկերությունը չի կարող գոյություն ունենալ միայն այն պատճառով, որ հիմնադիրը կարծում է, թե իր գաղափարը լավն է. այլ մեկ ուրիշը պետք է մտածի, որ այդ գաղափարը լավ է և վճարի դրա համար:
Հիշեք, որ ձեր հիմնական շուկայի հատվածը բաղկացած է մարդկանցից՝ իրենց մտահոգություններով, կարիքներով և վախերով: Հառողջության հասնելու գրավականը նրանում է, որ դուք կարողանաք գոհացնեք ձեր հաճախորդներին:
Հարցեր, որոնց պետք է ուշադրություն դարձնել
- Ի՞նչ գիտեք ձեր թիրախային գնորդների, պոտենցիալ հաճախորդների մասին: Դուք ստեղծե՞լ եք գնորդի պրոֆիլ:
- Ի՞նչ խնդիր եք լուծում ձեր հաճախորդի համար:
- Արդյո՞ք ձեր արժեքային առաջարկը վերաբերում է հաճախորդի ցավի կետերին և առավելություններին:
- Դուք կառուցե՞լ եք ձեր արժեքային առաջարկը հաճախորդի արժեքի շուրջ:
- Ինչպե՞ս կարող եք ձեր արժեքային առաջարկը փոխանցել հաճախորդին այնպես, որ անդրադառնա նրանց հատուկ ցավոտ կետերին և առավելություններին: